Bu yazımızda sizlere tüm video formatlarının bir listesini çıkarmaya çalışacağız. Bu video dosyalarının açıklamalarına da yer vereceğiz. Öncelikle video dosyalarının ses ve görsellerden oluştuğunu hatırlatalım. Görüntülerin hangi sıklıkta ve kalitede ard arda geleceği ve ses dosyası ile nasıl kaynaşacağı gibi pek çok detayı bu formatlar belirliyor. Kalite, işlenebilirlik, kodlanma ve çözülme hızları gibi pek çok detay bu formatları geliştiren yazılımcıların bakış açısında saklı.

Video formatları temelde iki ana bileşenden oluşur: Konteyner (Container) ve Codec.

• Konteyner (Container): Video, ses, altyazı ve meta verileri gibi farklı veri akışlarını bir arada tutan dosya formatıdır. Bir nevi “paket” gibi düşünebilirsiniz. Farklı codec’leri destekleyebilirler. Dosya uzantılarıyla tanınırlar (örneğin, .mp4, .avi, .mkv).
• Codec (Coder-Decoder): Video ve ses verilerini sıkıştıran (encode) ve tekrar açan (decode) algoritmalardır. Aynı konteyner içinde farklı codec’ler kullanılabilir. Codec’ler, dosya boyutunu ve kaliteyi etkiler.

Aşağıda en yaygın video formatları konteyner ve codec bilgileriyle birlikte açıklanmıştır:

Yaygın Konteyner Formatları:

• .MP4 (MPEG-4 Part 14): En yaygın video formatlarından biridir. Yüksek kaliteli videoları nispeten küçük dosya boyutlarında saklayabilir. Web, sosyal medya ve mobil cihazlar için idealdir. Genellikle H.264 ve AAC codec’lerini kullanır.
• .MOV (QuickTime Movie): Apple tarafından geliştirilmiştir. Yüksek kaliteli video, ses ve efektleri destekler ancak dosya boyutları büyük olabilir. Genellikle video düzenleme süreçlerinde tercih edilir. H.264, ProRes gibi çeşitli codec’leri destekler.
• .AVI (Audio Video Interleave): Eski ve yaygın bir formattır. Farklı codec’leri destekleyebilir, ancak sıkıştırma oranı genellikle düşüktür ve dosya boyutları büyük olabilir. Evrensel uyumluluğu sayesinde hala kullanılmaktadır.
• .MKV (Matroska): Açık kaynaklı ve çok yönlü bir konteynerdir. Sınırsız sayıda video, ses, altyazı ve meta veri akışını tek bir dosyada barındırabilir. Farklı codec’leri destekler ve özellikle film/dizi gibi çoklu içerikli dosyalar için tercih edilir.
• .WMV (Windows Media Video): Microsoft tarafından geliştirilmiştir. İyi video kalitesi sunar ancak MOV gibi dosya boyutları büyük olabilir. Daha çok Windows Media Player ile ilişkilendirilir.
• .FLV (Flash Video): Eskiden web video yayıncılığı için çok popülerdi (Adobe Flash Player gerektiriyordu). Günümüzde HTML5’in yaygınlaşmasıyla kullanımı azalmıştır. Genellikle H.264 veya VP6 codec’lerini kullanır.
• .WebM: Açık kaynaklı ve telifsiz bir formattır. HTML5 video için tasarlanmıştır ve VP8, VP9 ve AV1 video codec’lerini destekler.
• .M4V: MPEG-4 standardının bir uzantısıdır ve genellikle Apple tarafından DRM (Dijital Haklar Yönetimi) korumalı videolar için kullanılır.
• .TS (MPEG Transport Stream): Genellikle dijital televizyon yayınları ve Blu-ray disklerde yüksek tanımlı video saklamak için kullanılır.
• .3GP (Third Generation Partnership Project): Mobil cihazlar için tasarlanmış, düşük bant genişliği ve depolama alanında verimli bir formattır.

Yaygın Video Codec’leri:

• H.264 (AVC – Advanced Video Coding): Günümüzde en yaygın kullanılan video codec’lerinden biridir. Yüksek kaliteyi nispeten düşük bit hızlarında sunar. Blu-ray, web yayıncılığı ve mobil cihazlarda yaygın olarak kullanılır.
• H.265 (HEVC – High Efficiency Video Coding): H.264’ün halefidir ve aynı kalitede daha yüksek sıkıştırma verimliliği sunar. 4K ve 8K gibi yüksek çözünürlüklü videolar için idealdir.
• VP8/VP9: Google tarafından geliştirilen açık kaynaklı ve telifsiz codec’lerdir. WebM formatının temelini oluşturur ve HTML5 video için yaygındır.
• AV1 (AOMedia Video 1): Alliance for Open Media tarafından geliştirilen yeni nesil açık kaynaklı ve telifsiz bir codec’tir. Yüksek sıkıştırma verimliliği ve kalite hedefler.
• MPEG-4 Part 2: Daha eski bir codec’tir ancak hala bazı durumlarda (örneğin DivX, Xvid gibi uygulamalarda) kullanılır.
• MPEG-2: DVD video standardında kullanılan bir codec’tir.
• ProRes: Apple tarafından geliştirilen, yüksek kaliteli ve düzenleme dostu bir codec’tir. Profesyonel video prodüksiyonunda yaygın olarak kullanılır.

Özet:

Video formatı seçimi, kullanım amacınıza (web, düzenleme, arşivleme, mobil vb.), hedef kitlenizin cihaz ve yazılım uyumluluğuna ve istediğiniz video kalitesine bağlıdır. Genellikle web ve genel kullanım için MP4 (H.264/AAC ile) iyi bir denge sunarken, profesyonel düzenleme için MOV (ProRes gibi codec’lerle) veya arşivleme için daha az kayıplı formatlar tercih edilebilir.